بیعت کنندگان حقیقی با پیامبرص
وقتی در حرکت مسلمانان به مکه شایعه شد که فرستاده پیغمبر را در مکه کشتند و هنوز صحبت آن صلح نیست، امکان خطر، جدی شده بود، لذا آنجا به امر پیغمبر بیعت مجدد صورت گرفت که مومنین تا پای جان با پیامبرص همراه باشند و به هیچ وجه فرار نکنند.
در تاریخ نقل شده که بعضی ها پنهان شدند تا بیعت نکنند، دیده نشوند. بعضی ها هم که بیعت کردند چون در چشم بودند نمی توانستند خودشان را پنهان کنند، مجبور شدند که بیعت کنند و در دلشان راضی نبودند.
عده ای هم آنجا یک حالت انقطاعی از دنیا برایشان ایجاد شد. با پیغمبر بیعت کردند. خدای سبحان اینها را می ستاید. لَقَدْ رَضِیَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ.
معنای رضایت الهی
در روایات سؤال می کنند چطوری بدانیم که خدا از ما راضی است؟ می گوید نگاه کنید ببینید شما از خدا راضی هستید، اگر شما از خدا راضی هستید خدا از شما راضی است. انسان چه موقع از خدا راضی می شود؟ وقتی قضاء و قدر الهی را که برای او پیش می آید با تمام وجود بپذیرد. درست است که در صدد رفع سختی برمی آید، دنبال رفع مشکل برمی آید، اما شاکی از خدا نیست. این ها “راضیهً بقضائِک و مطمئنَّهً بقدرک” هستند. یعنی اطمینان دارند که خدا مثل پدر مهربان دل سوز بلکه بالاتر از این، تقدیراتی را که برای بنده قرار می دهد در راستای به کمال رسیدن بنده است.اگر به این رتبه رسید ، خدا هم از آن ها راضی می شود. «رَضِیَ اللَّهُ عَنِهم و رضوا عنه»
یعنی همین تسلیم در جریان حدیبیه، آمادگی برای جان فشانی نسبت به آن چه که پیش بیاید، عدم توقع اینکه چرا خدا ما را نجات نمی دهد، رضای الهی را به دنبال دارد.
و این رضایت الهی بزرگترین نعمت به اینها بود. زیرا در جای دیگری می فرماید: و رضوان من الله اکبر
رضای فعلی الهی
اینجا می فرماید خدا از مؤمنین راضی شد. رضایت خدا از مؤمنین به چه معنی می شود؟ مگر خدای سبحان مثل بندگان است که تغییر کند؟خدا که انفعال در او راه ندارد. رضای خدا صفت فعل خدای سبحان است، صفت ذات نیست، چون انفعال در خدای سبحان نسبت به ذات که راه ندارد.
رضا از جانب خدا به معنای اعطای ثواب است.
حفظ لحظات مهمِ بیعت
این بیعت با پیامبرص زیر یک درختی بود. قرآن، نکات اضافی و بی فایده ندارد. این درخت چه ویژگی خاصی داشت که ذکر شده است؟ این واقعه ماندگار را با خصوصیات ظاهری همراه می کند تا یک تابلویی برای باقی ماندن در تاریخ بشود.
این به عنوان یک الگو برای ما است که بعضی مسائل را باید جزئیاتش را حفظ کرد که درست است که اصل آن کلی است، اما این جزئیات باعث می شود در ذهن ها خوب بماند.
ظرفیت بنده در جذب رحمت الهی
وقتی خداوند اطمینان به قضای الهی در قلب مومنین را دید خدا هم آرامشش را بر این ها نازل کرد. عَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّکِینَهَ عَلَیْهِمْ.
ثوب در لغت به معنای لباسی است که دوخته نشده. هنوز حد و اندازه نخورده. پارچه ندوخته را می گویند ثوب. اما قمیص لباس دوخته است. وَ أَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیبًا یعنی خدا با عمل این ها آن ثواب را شکل بندی می کند و صورت می دهد. دست خود این ها است. یعنی رحمت الهی بی نهایت می آید اما بنده است که به اندازه ظرفیتش این رحمت را در محدوده خودش می گیرد.
